مقدمه
در سالهای اخیر، پدیده سرگرمی رسانههای اجتماعی یا SME بهطور روزافزونی در حال جذب توجه مخاطبان رسانههای سنتی و صنعت سرگرمی است. کاربران زمان قابل توجهی را صرف تعامل با شبکههای اجتماعی میکنند که بخشی از آن به تماشا و به اشتراکگذاری محتواهای حرفهای رسانهای مانند اخبار، موسیقی و ویدئو اختصاص دارد. از سوی دیگر، محتواهای تولیدشده توسط کاربران نیز در کنار این محتواهای حرفهای قرار میگیرند و سهم قابل توجهی از توجه و زمان مخاطب را به خود اختصاص میدهند. این همنشینی و رقابت میان محتوای آماتور و حرفهای، نقطه عطفی در تحول ارتباطات در قرن حاضر محسوب میشود که پیامدهای عمیقی برای صنعت سرگرمی سنتی دارد. در این مقاله، ابعاد مختلف تأثیرگذاری SME بر الگوهای مصرف مخاطبان و بازیگران صنعت سرگرمی را مورد کاوش قرار خواهیم داد.
دگرگونی سبک مصرف سرگرمی
یکی از برجستهترین تأثیرات ظهور SME، تغییر بنیادین در شیوه مصرف محتوای سرگرمی است. در حالی که در گذشته تماشای برنامههای تلویزیونی و فیلمها عموماً تجربهای غیرفعال و یکطرفه بود، مخاطبان امروزی نقشی پویاتر و مشارکتیتر در فرآیند سرگرمی ایفا میکنند. آنها نهتنها بهسادگی از پلتفرمهای اجتماعی برای دسترسی به محتوا استفاده میکنند، بلکه بهطور فعالانه در گفتگو پیرامون آن مشارکت میکنند، دیدگاهها و تفسیرهای خود را به اشتراک میگذارند و حتی خود به تولید محتوای مرتبط میپردازند. این تعامل دوسویه و بازخوردی، تجربه سرگرمی را از حالت انفعالی خارج کرده و جنبه اجتماعی پررنگتری به آن بخشیده است.
SME طرز فکر ما درباره مصرف سرگرمی را دگرگون کرده است. دیگر مخاطب منفعل نیستیم، بلکه نقش فعالی در شکلدهی به تجربه سرگرمی خود داریم. ما نهتنها تماشا میکنیم، بلکه مشارکت میکنیم، نظر میدهیم، میسازیم و به اشتراک میگذاریم.
– کوین آلبرایت، پژوهشگر رسانههای اجتماعی
براساس گزارش موسسه تحقیقاتی Pew، 71 درصد از کاربران آمریکایی اینترنت از شبکههای اجتماعی برای دسترسی به اخبار استفاده میکنند. همچنین 46 درصد از کاربران جوان یوتیوب اظهار کردهاند که از این پلتفرم برای یادگیری چیزهای جدید بهره میگیرند. این آمار نشان میدهد که SME نهتنها شیوه دسترسی به محتوای سرگرمی، بلکه هدف از مصرف آن را نیز دچار تحول کرده است.
چالشهای صنعت سرگرمی سنتی
رونق روزافزون SME، صنعت سرگرمی سنتی را با چالشهای جدی مواجه کرده است. از یک سو، رسانههای سنتی مجبورند برای حفظ ارتباط با مخاطبان، حضور پررنگی در شبکههای اجتماعی داشته باشند و با قالبها و زبان این پلتفرمها سازگار شوند. بسیاری از شبکههای تلویزیونی و روزنامهها برای افزایش دیده شدن و کسب درآمد احتمالی، کانالهایی در یوتیوب و دیگر پلتفرمها راهاندازی کردهاند. با این حال، آنها در این فضا با رقابت فزایندهای از جانب تولیدکنندگان محتوای آماتور و مستقل مواجهاند که با چابکی و نوآوری بیشتری نیازهای مخاطب را پاسخ میدهند.
از سوی دیگر، SME مدلهای کسبوکار و درآمدزایی صنعت سرگرمی را نیز با تغییرات اساسی روبرو کرده است. اگرچه پلتفرمهای پخش ویدئوی آنلاین فرصتهای تبلیغاتی جدیدی برای صاحبان محتوا فراهم میکنند، اما از سوی دیگر، شیوه توزیع رایگان و آزاد محتوا تحت تأثیر مفاهیمی نظیر “اقتصاد اشتراکی” و “کالاهای عمومی”، ظرفیت درآمدزایی از کپیرایت را تا حد زیادی محدود کرده است.
چالش اصلی برای غولهای رسانهای، یافتن تعادل میان حضور در فضای پرتلاطم SME و حفظ پایگاه مخاطب سنتی خودشان است. آنها نمیتوانند پلتفرمهای اجتماعی را نادیده بگیرند، اما در عین حال نمیخواهند کاملاً در آنها حل شوند و هویت رسانهای خود را از دست بدهند. راه پیش رو، همکاری خلاقانه و سازگاری هوشمندانه است.
– سارا جانسون، تحلیلگر ارشد رسانه در Forrester
نتیجهگیری
سرگرمی رسانههای اجتماعی یا SME با سرعتی خیرهکننده در حال تغییر نحوه تعامل مخاطبان با محتوای رسانهای و تعریف مجدد مرزهای صنعت سرگرمی است. این پدیده از یک سو الگوهای مصرف سرگرمی را از حالت انفعالی به سمت مشارکت فعال و اجتماعی سوق داده است و از سوی دیگر چالشهای جدیدی برای بازیگران سنتی این عرصه ایجاد کرده است.
در این فضای پویا و متحول، رمز بقا و موفقیت برای صنعت سرگرمی، همزیستی خلاقانه با SME و سازگاری هوشمندانه با قواعد نوین آن است. غولهای رسانهای باید در عین حفظ قدرت و هویت خود، پلهای ارتباطی با پلتفرمهای نوظهور اجتماعی برقرار کنند و از طریق مشارکت و تعامل هدفمند با مخاطبان، موقعیت خود را در اکوسیستم جدید سرگرمی تثبیت نمایند. تنها با چنین رویکردی است که میتوان از گردباد تغییرات SME نهتنها جان سالم بهدر برد، بلکه فرصتهای هیجانانگیز آن را نیز در آغوش گرفت.
منابع
- Perez, S. (2019). “71% of US adults now use video-sharing sites, up from 66% in 2018”, Tech Crunch.
- Smith, A. & Anderson, M. (2018). “Social Media Use in 2018”, Pew Research Center.
- Kalogeropoulos, A. (2017). “Online News Video Consumption”, Digital News Project, Reuters Institute.
- Cunningham, S & Craig, D. (2019). “Social Media Entertainment: The New Intersection of Hollywood and Silicon Valley”, NYU Press.