در دنیای پررقابت کسب و کار امروز، نوآوری و خلاقیت حرف اول را می زنند. شرکت هایی که بتوانند با ایده های جدید و راهکارهای خلاقانه، ارزش متمایزی برای مشتریان خلق کنند، بهتر می توانند در اوج بمانند و بر رقبا پیشی بگیرند. به قول استیو جابز، بنیانگذار فقید اپل:

نوآوری تنها چیزی است که بین شما و رقبایتان تمایز ایجاد می کند. این یک مسئله اقتصادی نیست، بلکه یک مسئله خلاقیت است. – استیو جابز، کارآفرین، مخترع و بنیانگذار اپل

تفکر خلاق، سوخت موتور نوآوری

برای خلق محصولات، خدمات یا مدل های کسب و کار نوآورانه، پیش از هر چیز به تفکر خلاق و متفاوت نیاز است. سازمان هایی که فضای لازم برای جریان آزاد ایده ها و اندیشه های تازه را فراهم می کنند، بستر مناسبی برای شکوفایی خلاقیت کارکنان خواهند داشت.
یکی از تکنیک های مؤثر برای تقویت تفکر خلاق، برگزاری جلسات طوفان فکری (Brainstorming) است. در این جلسات، افراد تشویق می شوند تا آزادانه ایده های خود را مطرح کنند و آنها را با دیگران به اشتراک بگذارند. بدون نقد و قضاوت، ایده ها روی میز می آیند و در نهایت بهترین و عملی ترین آنها انتخاب می شوند.
شرکت های نوآور بزرگی مانند گوگل، از طوفان فکری به عنوان یک ابزار قدرتمند برای نوآوری استفاده می کنند. آنها با ترغیب کارکنان به ارائه ایده های جسورانه، فضایی پویا و خلاق در سازمان ایجاد می کنند (Doole and Lowe, 2005).

نگاه به مسائل از زوایای جدید

یکی از موانع بزرگ نوآوری، گرفتار شدن در دام روزمرگی و عادات قدیمی است. وقتی سال ها به شیوه خاصی عمل کرده ایم، دیدن راه های جدید و خلاقانه دشوار می شود. ادوارد دو بونو، متخصص تفکر خلاق در این باره می گوید:

وقتی از زاویه همیشگی به مسائل نگاه می کنید، راه حل های همیشگی به ذهنتان خطور می کند. برای یافتن پاسخ های متفاوت، باید نگاه متفاوتی داشته باشید. – ادوارد دو بونو، متخصص خلاقیت و تفکر جانبی

یک نمونه جالب از نگاه خلاقانه به مسائل، نوآوری شرکت سوئیسی اسwatch در صنعت ساعت سازی است. آنها با نگاهی متفاوت به کارکردهای ساعت مچی، محصولات جدیدی خلق کردند که نه تنها وسیله ای برای نشان دادن زمان، بلکه یک اکسسوری مد روز و نماد سبک زندگی بودند. به این ترتیب، آنها مفهوم جدیدی از ساعت مچی را به دنیا معرفی کردند و صنعت را متحول ساختند.

همکاری های استراتژیک، محرک نوآوری

بسیاری از نوآوری های بزرگ، حاصل تلاقی افکار، دانش و تجربیات متنوع هستند. شرکت هایی که درهای خود را به روی همکاری با دیگر سازمان ها، استارت آپ ها، دانشگاه ها و حتی رقبا می گشایند، فرصت های بیشتری برای خلق ایده های جدید و راهکارهای ابتکاری خواهند داشت.

در دنیای به هم پیوسته امروز، منبع اصلی مزیت رقابتی پایدار، توانایی یادگیری و نوآوری مستمر است. و این زمانی محقق می شود که سازمان ها مرزهای خود را فراتر از دیوارهای شرکت گسترش دهند. – گری همل، نظریه پرداز مطرح مدیریت

برای نمونه، شرکت فناوری های پزشکی فیلیپس (Philips) با راه اندازی پلتفرم نوآوری باز، از ایده ها و طرح های نوآورانه استارت آپ ها، مراکز تحقیقاتی و حتی افراد خلاق سراسر جهان استقبال می کند. آنها با ترکیب این ایده های تازه با دانش و تجربه داخلی خود، محصولات و راهکارهای پیشرفته ای در حوزه سلامت دیجیتال ارائه داده اند (Wilson and Gilligan, 2004).

تجربه مشتریان، سرچشمه الهام برای نوآوری

مشتریان، منبع ارزشمندی از ایده ها و بینش ها برای نوآوری های آینده هستند. شرکت هایی که گوش شنوایی برای نظرات، بازخوردها و تجربیات مشتریان خود دارند و آنها را درک می کنند، می توانند محصولات و خدماتی متناسب با نیازهای واقعی بازار ارائه دهند.
یکی از شیوه های مؤثر برای درک عمیق مشتریان، قرار گرفتن در موقعیت آنهاست. مثلا شرکت پروکتر اند گمبل (P&G) از مدیران خود می خواهد که مدتی را در منزل مصرف کنندگان بگذرانند و از نزدیک شاهد تجربه مصرف محصولات باشند. به این شکل، آنها می توانند کاستی ها را دریابند و ایده هایی برای بهبود یا خلق محصولات جدید پیدا کنند.

مشتریان شگفت انگیزترین منبع الهام برای نوآوری هستند. با نگاهی عمیق به دغدغه ها، مشکلات و آرزوهای آنها، می توان راهکارهای خلاقانه ای یافت که زندگی شان را دگرگون سازد. – دیوید استرن، استراتژیست ارشد نوآوری

نتیجه گیری

در فضای پررقابت کسب و کار کنونی، نوآوری و خلاقیت حیاتی ترین عوامل بقا و موفقیت سازمان ها هستند. شرکت هایی که با تقویت تفکر خلاق، نگاه متفاوت به چالش ها، همکاری های هوشمندانه و الهام از تجربه مشتریان، نوآوری را در دل فرهنگ و استراتژی خود می نشانند، توان فتح قله های رقابت را خواهند داشت. آنها نه تنها خود را در برابر تهدیدها مصون می سازند، بلکه فرصت های جدیدی برای رشد و شکوفایی می یابند.

منابع

1. CIM Coursebook Strategic Marketing Decisions, Unit 3: Competitive strategy as a learning process.
2. Doole, I. and Lowe, R., 2005. Strategic Marketing Decisions in Global Markets. Thomson Learning.
3. Wilson, R.M.S. and Gilligan, C.T., 2004. Strategic Marketing Management: Planning Implementation and Control. 3rd ed. Butterworth-Heinemann