در دنیای پرتلاطم کسب و کار، شرکت هایی می توانند به مزیت رقابتی پایدار دست یابند که بتوانند به شکل مؤثری دانش کسب شده از محیط را مدیریت کنند و آن را در خدمت تصمیم گیری های استراتژیک قرار دهند. به قول پیتر دراکر، پدر علم مدیریت نوین:
دانش، قدرت است. تنها مزیت رقابتی پایدار، دانستن چیزی است که رقبا نمی دانند.
اهمیت مدیریت دانش در تحلیل محیط کلان
برای اتخاذ استراتژی های رقابتی اثربخش، سازمان ها باید درک عمیقی از محیط کلان کسب و کار خود داشته باشند. این شامل تحلیل عوامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژیک و قانونی (PESTEL) است که می توانند فرصت ها و تهدیدهایی را برای شرکت رقم بزنند.
یکی از مثال های جالب در این زمینه، شرکت زارا (Zara)، غول خرده فروشی مد اسپانیایی است. زارا با پایش مداوم ترندهای مد و تحلیل سلیقه مشتریان در بازارهای مختلف، می تواند به سرعت محصولات جدید تولید کند و خود را با تقاضای بازار هماهنگ سازد. این چابکی و سرعت عمل، یکی از عوامل کلیدی موفقیت زارا در صنعت پرنوسان مد به شمار می رود (Wilson and Gilligan, 2004).
شناخت رقبا؛ کلید پیروزی در میدان نبرد بازار
یکی از ارکان مهم مدیریت دانش در حوزه استراتژی رقابتی، تحلیل رقبا و پیش بینی رفتارهای احتمالی آنهاست. مایکل پورتر، استاد برجسته استراتژی در این باره می گوید:
اگر رقیبان خود را نشناسید و درک درستی از توانمندی ها و برنامه های آنها نداشته باشید، در نهایت شکست خواهید خورد.
برای مثال، وقتی کوکاکولا محصول جدید خود به نام “نیو کوک” را در دهه 1980 معرفی کرد، پپسی با سرعت و هوشمندی واکنش نشان داد. آنها ظرف چند هفته محصول مشابهی به نام “پپسی ادج” روانه بازار کردند و با یک کمپین تبلیغاتی قدرتمند، بخش زیادی از سهم بازار را از کوکاکولا ربودند. این قابلیت تحلیل رقبا و پاسخگویی سریع، یکی از دلایل بقای پپسی در کنار کوکاکولا بوده است.
شناخت مشتری، اولین گام در خلق ارزش برتر
پایه و اساس هر کسب و کار موفق، درک عمیق نیازها، خواسته ها و رفتار خرید مشتریان است. فیلیپ کاتلر، پدر بازاریابی مدرن معتقد است:
تنها یک رئیس وجود دارد و آن هم مشتری است. او می تواند با تصمیم خود برای خرج کردن پولش در جای دیگر، هر کسی را از مدیر عامل گرفته تا پایین ترین سطوح سازمان، اخراج کند.
شرکت هایی مانند آمازون و نتفلیکس با بهره گیری از فناوری های تحلیل داده و هوش مصنوعی، الگوها و ترجیحات مشتریان را به دقت رصد می کنند و پیشنهادات شخصی سازی شده به آنها ارائه می دهند. این سطح از شناخت مشتری، به آنها کمک می کند تا ارزش برتری برای مشتریان خلق کنند و مزیت رقابتی کسب نمایند (Doole and Lowe, 2005).
نتیجه گیری
مدیریت هوشمندانه دانش، یکی از مهمترین عوامل کسب مزیت رقابتی پایدار در محیط کسب و کار امروز است. شرکت هایی که بتوانند با تحلیل عمیق محیط کلان، شناخت دقیق رقبا و درک نیازهای واقعی مشتریان، پایگاه دانش ارزشمندی ایجاد کنند و آن را در خدمت تصمیم گیری های استراتژیک قرار دهند، بهتر می توانند در عرصه رقابت پیروز شوند و جایگاه برتری در بازار کسب کنند.
منابع
- CIM Coursebook Strategic Marketing Decisions, Unit 3: Competitive strategy as a learning process.
- Doole, I. and Lowe, R., 2005. Strategic Marketing Decisions in Global Markets. Thomson Learning.
- Wilson, R.M.S. and Gilligan, C.T., 2004. Strategic Marketing Management: Planning Implementation and Control. 3rd ed. Butterworth-Heinemann.
