رهبران اثربخش مجموعه‌ای از توانمندی‌ها و مهارت‌های حیاتی دارند که آنها را قادر می‌سازد سازمان را در مسیر موفقیت هدایت کنند. این فصل به هفت توانمندی کلیدی رهبران موفق پرداخته است که فراگیری و تمرین مستمر آنها، کلید دستیابی به رهبری متعالی است.
اولین توانمندی، داشتن چشم‌انداز است. رهبران موفق قادرند چشم‌اندازی جذاب و الهام‌بخش خلق کنند و آن را به‌روشنی برای پیروان ترسیم نمایند. چشم‌انداز همچون نقشه راهی است که مسیر حرکت سازمان به سوی آینده‌ای روشن را مشخص می‌کند (Kaluzny and O’Brien, 2020). رهبران آینده‌نگر قادرند در دل تحولات پرشتاب، جهت‌گیری‌های آتی را شناسایی کنند و سازمان را برای سازگاری با آنها آماده سازند.
شجاعت، دومین ویژگی برجسته رهبران اثربخش است. شجاعت یعنی توانایی اقدام علیرغم ترس‌ها و مخاطرات. رهبران شجاع از اقدامات جسورانه برای تحقق چشم‌انداز ابایی ندارند (Calabrò et al., 2018). آنها با ذهنی باز، آماده شنیدن بازخوردهای سخت و اعتراف به اشتباهات خود هستند. شجاعت رهبران، الهام‌بخش کارکنان برای خروج از منطقه امن و گام نهادن در مسیرهای ناشناخته است.
یکپارچگی و درستکاری، سومین ویژگی رهبران موفق است. صداقت، امانتداری و تطابق گفتار و کردار، شالوده اعتماد در روابط رهبر-پیرو است. رهبرانی که با درستی عمل می‌کنند، الگوی رفتاری کارکنان می‌شوند و فرهنگ اخلاق‌مداری را در سازمان نهادینه می‌کنند (Khan et al., 2016). یکپارچگی رهبر، وفاداری و تعهد کارکنان را در پی دارد.
تواضع، چهارمین خصیصه رهبران اثربخش است. رهبران متواضع، نقاط قوت و توانمندی‌های دیگران را به‌رسمیت می‌شناسند و در پی کسب مشارکت و بازخورد آنها هستند (Ozuem et al., 2015). فروتنی رهبر سبب می‌شود کارکنان احساس ارزشمندی کنند و برای بهبود عملکرد خود انگیزه یابند. تواضع همچنین زمینه‌ساز فرهنگ یادگیری و بهبود مستمر در سازمان است.
برنامه‌ریزی استراتژیک، پنجمین قابلیت مهم رهبران است. رهبران استراتژیک قادرند اهداف بلندپروازانه تعریف کنند، برنامه‌ای منسجم برای تحقق آنها تدوین نمایند و سازمان را در اجرای موفق آن هدایت کنند (Ibrahim and Daniel, 2019). آنها با پایش مداوم محیط، فرصت‌ها و تهدیدها را به‌موقع شناسایی می‌کنند و استراتژی‌های خود را متناسب با آنها بازبینی می‌نمایند. برنامه‌ریزی استراتژیک بستر حرکت یکپارچه سازمان به سوی چشم‌انداز را فراهم می‌آورد.
تمرکز، ششمین شایستگی رهبران موفق است. رهبران متمرکز قادرند ذهن خود را بر مهم‌ترین اولویت‌ها معطوف کنند و انرژی سازمان را بر تحقق آنها متمرکز سازند (González-Cruz et al., 2019). آنها با شناسایی و حذف اقدامات حاشیه‌ای و اتلاف‌ها، چابکی و سرعت سازمان را افزایش می‌دهند. تمرکز همچون نیرویی جهت‌دهنده عمل می‌کند که مانع از انحراف سازمان از مسیر اصلی می‌شود.
و در نهایت، همکاری و مشارکت هفتمین توانمندی مهم رهبران است. رهبران مشارکتی با درگیر کردن کارکنان در تصمیم‌گیری‌ها و تفویض اختیار، حس تعلق و مالکیت را در آنها ارتقا می‌دهند (Petre, 2020). آنها با ایجاد فرهنگ کار تیمی و همکاری میان‌بخشی، ظرفیت حل مسائل پیچیده را افزایش می‌دهند. مشارکت کارکنان در کنار رهبر، به همسویی و تعهد آنها در اجرای استراتژی‌ها می‌انجامد.
سازمان‌ها برای تضمین بقا و شکوفایی در محیط پرتلاطم کنونی، نیازمند رهبرانی هستند که این هفت توانمندی را درون خود پرورش داده باشند. توسعه این شایستگی‌ها مستلزم خودآگاهی، تمرین مستمر و کسب بازخورد است. رهبران ارشد باید با الگوسازی این توانمندی‌ها و ایجاد بستر لازم برای توسعه آنها در مدیران سطوح پایین‌تر، زمینه جانشین‌پروری رهبران آینده را فراهم آورند.
رهبران توانمند، سرمایه‌های ارزشمند هر سازمانی هستند. آنها با به‌کارگیری این هفت توانمندی کلیدی، سازمان را در مسیر تعالی و سرآمدی هدایت می‌کنند و برای ذینفعان، ارزش‌آفرینی می‌کنند. پس بیایید در مسیر توسعه این شایستگی‌ها در خود و دیگران گام برداریم و نسلی از رهبران شایسته را برای آینده تربیت کنیم.
منابع:
Calabrò, A., Minichilli, A., Amore, M. D., & Brogi, M. (2018). The courage to choose! Primogeniture and leadership succession in family firms. Strategic Management Journal, 39(7), 2014–2035.
González-Cruz, T. F., Botella-Carrubi, D., & Martínez-Fuentes, C. M. (2019). Supervisor leadership style, employee regulatory focus, and leadership performance: A perspectivism approach. Journal of Business Research, 101, 660–667.
Ibrahim, A. U., & Daniel, C O. (2019). Impact of leadership on organizational performance. International Journal of Business, Management and Social Research, 6(2), 367–374.
Kaluzny, A. D., & O’Brien, D. M. (2020). How vision and leadership shaped the US National Cancer Institute’s 50-year journey to advance the evidence base of cancer control and cancer care delivery research. Health Policy OPEN, 1, 100015.
Khan, U., Khan, A., Khan, S., & Fatima, S. (2016). The role of leadership on organizational change. International Journal of Management Sciences and Business Research, 5(11), 88–95.
Ozuem, W., Alina, O. K., & Geoff, L. (2015). Leadership marketing: An exploratory study. Journal of Strategic Marketing, 24(5), 418–443.
Petre, G. (2020). Developing students leadership skills through cooperative learning: An action research case study. International Forum, 23(2), 143–162.
