در عصر دیجیتال کنونی، فناوری اطلاعات (IT) نقشی محوری در شکل دهی به مزیت رقابتی سازمان ها ایفا می کند. کاربرد هوشمندانه IT نه تنها به بهبود کارایی عملیاتی و صرفه جویی در هزینه ها کمک می کند، بلکه می تواند شرکت ها را قادر سازد خدمات و محصولات نوآورانه ارائه دهند، تجربه مشتری را ارتقا بخشند و مدل های کسب و کار جدیدی خلق کنند. به همین دلیل، هم راستا کردن استراتژی IT با استراتژی کلان سازمان، یک ضرورت انکارناپذیر برای موفقیت در بازار رقابتی امروز است.

دنیای کسب و کار امروز، دنیای سرعت، انعطاف پذیری و نوآوری است. و فناوری اطلاعات، سوخت پیشران این خصوصیات است. شرکت هایی که بتوانند قدرت IT را مهار کنند، برندگان نهایی خواهند بود. – بیل گیتس، بنیانگذار مایکروسافت

کاهش هزینه ها و بهبود بهره وری با کمک فناوری اطلاعات

یکی از مزایای آشکار IT، توانایی آن در خودکارسازی فرآیندها، کاهش نیاز به نیروی کار و صرفه جویی در هزینه هاست. سیستم های برنامه ریزی منابع سازمانی (ERP)، مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) و مدیریت زنجیره تأمین (SCM)، نمونه هایی از راهکارهای IT هستند که با یکپارچه سازی اطلاعات و بهینه سازی گردش کار، بهره وری عملیاتی شرکت ها را به طرز چشمگیری افزایش می دهند.
برای مثال، شرکت دل (Dell) با پیاده سازی یک سیستم زنجیره تأمین مبتنی بر وب، توانست موجودی انبار خود را به شدت کاهش دهد و زمان تحویل محصولات سفارشی را به حداقل برساند. این بهبود کارایی، مزیت رقابتی قابل توجهی برای دل در برابر رقبایی مانند اچ پی و لنوو ایجاد کرد (Wilson and Gilligan, 2004).

تحول تجربه مشتری با نوآوری دیجیتال

فراتر از بهبود کارایی، فناوری اطلاعات فرصت های بی نظیری برای خلق ارزش های جدید و تحول تجربه مشتری فراهم می کند. با تکیه بر فناوری هایی مانند تحلیل کلان داده (Big Data Analytics)، اینترنت اشیا (IoT) و هوش مصنوعی (AI)، شرکت ها می توانند بینش عمیقی از رفتار، نیازها و ترجیحات مشتریان به دست آورند و بر مبنای آن، محصولات، خدمات و پیشنهادهای شخصی سازی شده ارائه دهند.

فناوری اطلاعات، قدرت جادویی برای درک نیازهای پنهان مشتریان و براورده کردن آنها به شیوه ای که باعث شگفتی و وفاداری مشتری شود، در اختیار ما قرار داده است. – جف بزوس، بنیانگذار آمازون

تجربه خرید شخصی سازی شده آمازون و سرویس پخش آنلاین نتفلیکس که بر اساس سلیقه و علایق هر کاربر محتوا پیشنهاد می کند، نمونه های برجسته ای از استفاده از فناوری برای ارتقای تجربه مشتری هستند. این شرکت ها با جمع آوری و تحلیل حجم عظیمی از داده ها، الگوهای مصرف و ترجیحات مشتریان را شناسایی می کنند و بر مبنای آن، خدماتی ارائه می دهند که مشتریان را شگفت زده و مجذوب می کند.

خلق مدل های نوآورانه کسب و کار در بستر فناوری

قابلیت بی نظیر دیگر فناوری اطلاعات، توانمندسازی شرکت ها برای ایجاد مدل های کاملا جدید و دگرگون ساز کسب و کار است. پلتفرم های دیجیتال مانند اوبر، ایرbnb و علی بابا، نمونه های آشنایی از کسب و کارهای نوپایی هستند که با تکیه بر فناوری، صنایع باثبات و سنتی مانند حمل و نقل، اقامت و خرده فروشی را متحول کرده اند.
این پلتفرم ها در واقع، بازارهای دو یا چندوجهی ایجاد می کنند که در آن گروه های مختلف کاربران به هم متصل می شوند و ارزش خلق می کنند. به عنوان مثال، اوبر رانندگان و مسافران را به هم پیوند می دهد و بدون آنکه خودش مالک ناوگان خودرویی باشد، خدمات حمل و نقل ارائه می کند. این مدل، هزینه ها را به شدت کاهش می دهد و تجربه بهتری برای مشتریان فراهم می کند (Doole and Lowe, 2005).

پلتفرم های دیجیتال، ماهیت رقابت را از اساس دگرگون کرده اند. در اقتصاد پلتفرمی، کسی برنده است که بتواند سریع تر اکوسیستمی از کاربران و شرکای تجاری ایجاد کند و با نوآوری مداوم، آنها را درگیر و وفادار نگه دارد. – سانگیت پل چودری، استاد کسب و کار دانشکده مدیریت هاروارد

شکل دهی به استراتژی کسب و کار در عصر دیجیتال

در گذشته، واحد IT بیشتر در حاشیه فعالیت های سازمان قرار داشت و نقشی حمایتی و تاکتیکی ایفا می کرد. اما امروزه، فناوری اطلاعات یک مولفه جدایی ناپذیر از استراتژی کلان کسب و کار است و باید در بالاترین سطوح سازمان مورد توجه قرار گیرد.
مدیران ارشد باید درک عمیقی از پتانسیل های فناوری داشته باشند و آن را به عنوان اهرمی قدرتمند برای خلق ارزش، نوآوری و کسب مزیت رقابتی در نظر بگیرند. در عصر دیجیتال، سازمان هایی در بلندمدت موفق و پیشرو خواهند بود که بتوانند استراتژی فناوری اطلاعات را در قلب تصمیمات راهبردی خود قرار دهند و با چابکی، نوآوری مستمر و توجه به نیاز مشتریان، خود را با سرعت تغییرات همگام سازند.

نتیجه گیری

فناوری اطلاعات، نیرویی انقلابی و تحول آفرین در کسب و کار امروز است. شرکت هایی که بتوانند قابلیت های IT را در جهت بهبود کارایی، نوآوری در تجربه مشتری و خلق مدل های جدید کسب و کار به کار گیرند، توان رقابتی بالاتری خواهند داشت. در عصر دیجیتال، موفقیت از آن سازمان هایی است که بتوانند استراتژی فناوری اطلاعات را در کانون تفکر و عمل راهبردی خود قرار دهند و با تحول دیجیتال، فرصت های بی نظیری برای پیشتازی بیافرینند. مدیرانی که زودتر این واقعیت را درک کنند و مهارت های لازم برای تلفیق فناوری و کسب و کار را در خود و سازمان خود پرورش دهند، برش برنده رقابت فردا را در دست خواهند گرفت.

منابع

1. Doole, I. and Lowe, R. (2005). Strategic Marketing Decisions in Global Markets. Thomson Learning.
2. Wilson, R.M.S. and Gilligan, C.T. (2004). Strategic Marketing Management: Planning Implementation and Control. 3rd ed. Butterworth-Heinemann.
3. Doole, I. and Lowe, R. (2004). International Marketing Strategy: Analysis, Development and Implementation. 4th ed. Thomson Learning.